Yapılan araştırmalara göre, ülkemizde günlük televizyon izleme süresi 6 saate yakındır. Mobil cihazlar ve laptop kullanımında muazzam artış olmasına rağmen, televizyonu açık tutmaya devam ediyoruz. İzlemesek bile, ortamda bir ses, ışık olması için televizyonun karşısına geçip elektrik almasını sağlıyoruz. Televizyon tarihçesiyle ilgili birçok bilgiyi bu konumuzda bulabilirsiniz.
Öyle ki, televizyonun tarihçesi nedir? Geçmişten günümüze televizyon da ne değişiklikler oldu? İlk televizyon yayını ne zaman yayınlandı? İlk tv kumandası kablolu muydu? Gelin hep birlikte bu soruların cevabını bulalım.
Televizyon ne zaman icat edildi? Televizyonu kim icat etti?
Monitör ile televizyonun birbirinden farklı ürünler olduğunu biliyoruz. Televizyonun icadını değerlendirirken, bu farklılığı göz önünde bulundurmamız gerekir. Televizyon, frekans yakalama özelliği ile gelen frekansı ses ve görüntüye çeviren bir üründür. monitöründen ışık yardımı ile görüntü izlenmesini sağlayan elektronik icattır.
Üretildiği yıla bakarsak, ilk televizyon 1923 yılında İngiltere’de icat edilmiştir. Ancak bu tarihlerde bir yayını yoktu. Bu yüzden, 1923 yılında John Logie Baird tarafından Birleşik Krallık’ın Hastings kasabasındaki ürüne monitör diyebiliriz. 1926 yılında Baird tarafından ilk televizyon yayınını almayı başarmıştır.
Noktalardan oluşan görüntü, sürekli titretmesi ve siyah beyaz olması ile günümüzdeki televizyonlardan çok uzaktı. Radyonun görüntülüsü olan televizyon hızla gelişmeye başlamıştır. Öyle ki televizyonun icadından henüz 10 yıl geçmişti. 1936 Berlin Yaz Olimpiyatları, binlerce Alman tarafından evlerinde izlenmiştir. Bu tarihi bilgi ile, televizyonun hızla seri üretime geçtiği ve yaygınlaştığı bilgisine de sahip oluyoruz.
Televizyon Yayını Nedir? Televizyon yayını neyi ifade eder?
Kısaca Televizyon yayını, hareketli veya sabit resimlerin, sesli veya sessiz biçimde kalıcı olmayan görüntüleri renkli veya renksiz, elektromanyetik yoluyla televizyonların doğrudan doğruya almasını sağlayan frekans yayınıdır. Yayının, sabit veya hareketli olması, sesli veya sessiz olması ve renkli veya renksiz olması önem teşkil etmez.
Televizyon sözcüğünün kökeni nedir? Televizyonun diğer olası isimleri nelerdir?
Sınalgı, uzgöreç veya uzgörüm kelimeleri yerine televizyon kelimesini kullanıyoruz. Peki televizyon isimin kökeni nedir?
Tele ve visio sözcüklerinin birleşiminden türetilen televizyon, Yunanca karşılığı uzak anlamındaki “tele” ve Latince görmek anlamındaki “visio” sözcüklerinden gelir.
Türk Dil Kurumu, uzgöreç ve uzgörüm kelimelerinin televizyon yerine kullanılmasını önermiş ancak halk tarafından benimsenmemiştir. Ayrıca, Kırgızca televizyon anlamına gelen sınalgı kelimesinin kullanımı için de çalışmalar yapılmıştır. Sizce diğer isimleri kullanmalı mıydık? Televizyon yerine; uzgöreç, uzgörüm veya sınalgı demeli miyiz?
Sınalgı neşriyatı başlıyor yani günümüz Türkçesi ile televizyon yayını başlıyor anlamına gelen gazete görselini konuya eklememiz konusunda yorum aldık. Gelen yorum için ziyaretçimize teşekkür ederim.
Renkli televizyon ne zaman satışa sunulmuş? Renkli televizyon ne zaman ortaya çıkmıştır?
1923 yılında üretilmiş olmasına rağmen yaklaşık 3 yıl sonrasında yani 1926 yılında ilk yayını alan televizyonun Birleşik Krallık’ta üretilmiş, tüm dünya da geliştirilmiştir. Öyle ki, renkli televizyon ABD’de 1950’li yılların başında üretilmiştir. Maliyeti sebebiyle renkli televizyonların ve renkli televizyon yayınının yaygınlaşması 1960’lı yılları bulmuştur. Renkli televizyon izleyicilerini bambaşka bir teknolojik sürece taşımıştır. Renklenen televizyon ile popülaritesi ve müşteri ilgisi de hızla artmıştır.
Televizyon kumandasının gelişim süreci
Günümüzde, oturduğumuz yerden kanalları zaplamak keyif verici aktivitelerden biridir. Ailenin büyüğü veya cazgırı iseniz kanal tercihini siz yapabilir, diğer aile fertlerinin sizin istediğiniz kanalı izlemesini sağlayabilirsiniz. Peki televizyon kumandası icat edilmeden önce süreç nasıl işliyordu?
Televizyon kutusunun üzerinde kanal değişimi yapabileceğiniz tuşlar vardı. Bu tuşlar ile kanal değişimi yapabiliyordunuz. Evin en küçüğü iseniz bu işlem genelde size ait olurdu. Kanal değiştirmek için yerinizden kalkmanız gerekirdi. Sadece orta sınıfın üzerindeki zenginliğe sahip insanların ulaşabildiği ve evlerine alabildiği televizyonda kanal değiştirmek için yerinizden kalkmanız büyük sorunları da beraberinde getirince, 1950’li yılların ortasında kumanda icat edildi.
Yerinden kalkmadan kanal değiştirmeyi insanlar çok sevdi. Ancak ilk kumandalar bugün ki kadar akıllı değildi. Televizyondan bir kablo sayesinde uzakta komuta edebilmenizin yolu açıldı. Yani ilk televizyon kumandası, televizyonun icadından yaklaşık 20 yıl sonra ortaya çıktı ve kablo ile televizyona bağlıydı.
Türkiye’deki İlk Televizyon Yayını Ne Zaman Yapıldı?
Neredeyse Cumhuriyet’in ilanı ile yaşıt olan televizyon, ülkemize 1960’lı yıllarda geldi. İlk resmi televizyon yayını 1968 yılında yapıldı. Peki bizim sorumuz neydi? Türkiye’de ilk televizyon yayınının ne zaman yapıldığını merak ediyorduk. Televizyon.gen.tr haricindeki bir çok bilgi paylaşım sitesi, ilk televizyon yayınının 1968 yılında yapıldığını belirtir ve diğer bilgileri açıklamayı es geçer.
Televizyon yayını ile ilgili yapılan çalışmalardan bir çok kaynakta söz edilmez. Ülkemizde yapılan yayın çalışmalarına değinmekte fayda olduğunu düşünüyoruz. Bu sebeple, konuyu biraz daha detaylandırmamız gerekir.
Türkiye’de televizyon yayınlarıyla ilgili ilk çalışmalar İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından yapılmıştır. Tarih yaprakları 9 Temmuz 1952 ‘yi gösterirken, İTÜ 1. banttan 100 watt güçle yayın yapmaya başladı. İlk TV vericisi Philips ‘ten temin edinilmişti. Yapılan yayın İTÜ TV kanalından yayınlanıyordu.
TRT Yasası ile neler değişti?
Eğitim içerikleri ve bilgilendirmelerin yayınlandığı İTÜ TV, TRT Yasası‘nın yürürlüğe girmesiyle büyük engellerle karşı karşıya kaldı. 1 Mayıs 1964 yılında yayınlanan TRT Yasası, Türkiye sınırları dahilinde TRT dışındaki kurumların radyo ve televizyon yayınları yapmasını yasakladı. Bu yasaktan yaklaşık 6 yıl sonra, 1970 yılında İTÜ TV yayınlarına son verdi ve vericilerini 1971 yılında TRT’ye devretti.
TRT Yasası’ndan 4 yıl sonra, 1 Ocak 1968 yılında TRT kanalı ile resmi televizyon yayınının yapılması planlanıyordu. Ancak, yayın ile ilgili çalışmalar yetiştirilemediği için, 31 Ocak 1968 tarihinde saat 19:30’da ilk resmi yayın başladı. Tek kanallı televizyon yayını döneminde günün belirli saatlerinde aralıklarla yayın yapılıyordu.
Yayın TRT’nin ilk spikeri Nuran Devres tarafından, “Burası üçüncü bant beşinci kanaldan deneme yayını yapan Ankara Televizyonu. Bugün 31 Ocak 1968. Bu akşamki denemelerine başlıyoruz.” sözleri ile başlamıştır.
TRT1’den sonra TRT2 kanalı zaman içerisinde yayın hayatına başladı. Ülkemizdeki ilk renkli televizyon yayınları ise 1980’lerde seyirci ile buluştu. 1989 yılında TRT3 ve 1990 yılında TRT4 televizyon kanalları da yayın hayatına başladı.
Teknolojinin gelişimiyle, büyük televizyon ekranları ve yayın çeşitliliği arttı. Televizyon, bugün yaşam alanlarımızın şekillenmesine kadar bir çok rol üstlenmektedir.
Yaklaşık 100 yıl önce icat edilmiştir. 50 yılın biraz üzerinde süredir de, ülkemizde kullanılan televizyonun yerini belirledikten sonra oturma düzenine sıra gelmektedir. Yaşam alanımızdaki koltukları, sehpa ve masa düzenini televizyona göre yapmayı uygun görüyoruz.
Türkiye’deki İlk Özel Televizyon Kanalı
Bugün ki adıyla Star TV, ülkemizin ilk özel TV kanalıdır. Lichtenstein’da 50.000 İsviçre Frangı sermayesiyle 3 Ağustos 1989 tarihinde Magic Box Incorporated AG adlı şirket tarafından Magic Box Star 1 adı ile kuruldu. Almanya üzerinden 5 Mayıs 1990 tarihinde test yayını yayınlandı. 4 Ağustos 1990’da Star 1 adıyla normal yayına başladı.
Dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın büyük oğlu Ahmet Özal. Cem Uzan ve Cem Uzan’ın babası Kemal Uzan, Star’ın ilk patronlarıdır. İlk özel televizyon ile bir çok ilkler peşi sıra gelmiştir. Örneğin, ilk özel televizyondaki ilk haber Star TV’de TRT kökenli haber spikeri Gülgün Feyman tarafından sunulmuştur.
Star 1 kanalının yaklaşık 2 yıl boyunca tek özel tv kanalı olarak yayın yapmasının ardından, 1992’nin Ocak ayında Star 1 kanalının kardeş kanalı Tele On yayın hayatına başlamıştır. 1992’de Show TV ve HBB kanalları, 1993 yılında TGRT, Samanyolu TV. Show TV’nin kardeş kanalı Cine 5 ve Kanal D yayına girmiştir. 1994 yılı başlarında Tele On üzerinden yayın yapan, Türkiye’nin ilk video müzik kanalı Kral TV açılmıştır. ATV ‘de 1994 yılında hayatımıza girmiştir.
Tutmayan TV gelişimleri
Televizyon gelişim sürecinde, bir çok yenilik ortaya kondu. Bu özelliklerinden bir çoğu kabul gördü. Bazıları da tutmadı. Kullanımdan kalktı.
En yakın örneklerden biri, Curved Televizyonlardır. Çokça reklamı yapılan ve büyük yatırımlar ile neredeyse tüm televizyon üretici markaların büyük sermayeler harcamasına sebep olan Curved özelliği tutmamıştır. Televizyon ekranının, göz yüzeyindeki gibi elipsliğe sahip olması çokça reklam oldu. Teknolojiyi önden takip etmeyi sevenlere göre, geleceğin tüm televizyonları curved olacaktı. Ancak yan yüzeylerden izlenme sürecinde beklenenin tam tersinde etki verdi. Sonuç olarak, popüleritesini kaybetti ve üretim bantları kapandı.
